afb.

Hinthamerstraat tussen 207 en 209

Hinthamerstraat tussen 207 en 209

Context (Bouw)historie: Het pand Hinthamerstraat tussen 207 en 209, vanouds genaamd “In den Valk”, dateert grotendeels uit 1888, maar heeft oudere zijmuren. Het pand werd gebouwd ter plekken van een ouder gebouw, dat getuige het jaartal op de gevelsteen waarschijnlijk uit 1640 dateerde. Waarschijnlijk was dat pand toen al een soort zijhuis boven een poortdoorgang naar het achtererf van het rechter buurpand (nr.207), behorend bij dat pand. Dit was in ieder geval de situatie die is aangegeven in de kadastrale kaart van 1823. Het betreffende pandje was toen nog minder diep dan het huidige uit 1888. Het gebouw vormt nog altijd een eenheid met het rechter buurpand, dat reeds is beschermd als Rijksmonument. In 1950 werd er aan de achterzijde op de verdieping een balkon gemaakt met een nieuwe doorgang door de achtergevel. Tegelijkertijd werd het pand nr.207 intern verbouwd. Ligging: Het pand is gelegen aan de zuidzijde van de Hinthamerstraat in een gesloten gevelwand tussen de Sint Jacobstraat en de Windmolenbergstraat, vlakbij de plaats waar de Hinthamerstraat een bocht naar het noorden maakt, om over te gaan in het Hinthamereinde. Ter plekke van de voorgevel van het pand buigt de rooilijn al heel licht noordwaarts, om dat bij de panden ten oosten nog verder te doen en bij de Windmolenbergstraat een echte knik te maken. De Hinthamerstraat is al sinds de late 12de eeuw een van de drie belangrijke straten die het centrum van de stad (de Markt) met het omliggende gebied verbinden. Bij de stadsuitbreiding in de eerste helft van de 14de eeuw kwam de Hinthamerstraat binnen de stadsmuren te liggen. Een deel van de straat zal echter al eerder bebouwd zijn geweest, maar het lijkt niet erg waarschijnlijk dat dat ook zal hebben gegolden voor de plek van het onderhavige pand. Waarschijnlijk lag hier van oorsprong een onbebouwde doorgang naar het achtererf naast een huis ter plekke van nr.207. Ter weerszijden van het pand liggen direct aangrenzende buurpanden die beide dieper zijn, en achter het pand ligt een plaats die overgaat in een grotere plaats achter de buurpanden, afgescheiden van de achterliggende semi-publieke parkeerplaats door middel van een schutting. Deze plaats is van oorsprong bereikbaar via de poort in het onderhavige pand. Het pand ligt op één perceel samen met het rechter buurhuis nr.207. Beschrijving Algemeen (hoofdvorm, kap): Het pand is gebouwd op een plattegrond die anderhalf tot twee keer zo lang is als de breedte van de voorgevel. De plattegrond loopt achter de voorgevel schuin naar links weg. Het bestaat uit een begane grond die vanouds functioneerde als poortdoorgang. Hierboven is er een verdieping en een zolder met borstwering, die functioneren als woonruimten. Het zadeldak heeft schilden aan de voor- en achterzijde en is gedekt met gesmoorde oud-Hollandse pannen met lood op de kepers. Aan de achterzijde is een klein dakraam. Aan de rechterzijde bevindt zich een verbindingsgang met de zolder van het buurpand, die boven de goothoogte uitsteekt en een plat zinkgedekt dakje heeft.	2
Voorgevel: De voorgevel is een smalle symmetrische lijstgevel, opgetrokken in machinale baksteen in kruisverband met zeer dunne stootvoegen. In het metselwerk zijn een viertal gepleisterde speklagen en twee lagen met hoekblokken opgenomen. De plint is uitgevoerd in hardsteen, evenals de geprofileerde waterlijst boven de begane grond en de cordonlijst waar de verdiepingsvensters op staan. Op de begane grond is een forse gevelopening onder een anderhalfsteens korfboog met boogstenen met ei-vormen in reliëf en een sluitsteen met de inscriptie “Ao 1640” en “1888” boven een vergane afbeelding van een vogel op een tak, met daaronder de naam “ÏN DEN VALK”. Mogelijk dateert deze steen nog van het oude pand uit 1640. In de opening hangt een dubbele houten deur met een middennaald en verdiepte panelen met daar doorheen diagonale schoren voorzien van vellingkanten. Bovenin de deuren zijn half-boogvormige ramen met smeedijzeren traliewerk in krulvormen. In de rechter penant bevindt zich een kleine hardstenen stichtingssteen met de inscriptie “J.J.A.M. SLAIJ 1888”. De borstwering van de verdieping is voorzien van twee gepleisterde panelen met diamantkoppen. De twee vensters op de verdieping zijn gevat onder hanekammen met gepleisterde aanzetstenen en sluitstenen met diamantkoppen. De kozijnen hebben een bijzondere profilering met een dubbele holling, en bevatten schuiframen met gekleurd glas-in-lood in de bovenlichten. De gevel wordt afgesloten door een classicistisch hoofdgestel met een gepleisterd fries met twee verdiepte cassetten, en een geprofileerde houten kroonlijst met een tandlijst. Zijgevels: Het pand wordt aan beide zijden begrensd door bebouwing. Achtergevel: De achtergevel is opgetrokken in machinale baksteen in kruisverband. De begane grondgevel is niet zichtbaar vanuit de	3
openbare ruimte. Vermoedelijk bevat deze een poort-opening. Op de verdieping is er een deuropening onder een strekse boog, met een dubbele deur met forse ruiten en een tweeruits bovenlicht met gekleurd glas-in-lood, die toegang geeft tot het balkon uit 1950. Dit balkon heeft een halfsteens gemetselde balustrade. Staafankers markeren de hoogte van de zoldervloer. Langs de bovenrand van de gevel loopt een ongeprofileerde gootlijst. Ruimtelijke indeling: Uit een opmetingstekening uit 1950 blijkt dat het pand op de begane grond uit één ruimte bestaat, met doorgangen naar de achterplaats, en achterin de rechter zijmuur naar een ruimte in het buurpand nr.207. Ook de verdieping bestaat uit één ruimte, met een doorgang voorin de rechter zijmuur naar nr.207. Op de zolder is er volgens die tekening een tussenwand die een kleine achterkamer scheidt van de hoofdruimte, die via een steektrap halverwege de diepte van het pand toegankelijk is vanuit de lager gelegen zolder van nr.207. Constructies: Volgens de opmetingstekening uit 1950 heeft het pand gemeenschappelijke zijmuren met de buurpanden en enkelvoudige balklagen. De kap heeft schenkelspanten met blokkeels en makelaars. Interieurelementen: Op de tekening uit 1950 is op de verdieping tegen de linker zijmuur een schouw getekend. Erf, bijgebouwen, diversen:	4
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst 1. Architectonische en stedenbouwkundige waarden Het pand Hinthamerstraat tussen 207 en 209 heeft stedenbouwkundige waarde vanwege de samenhang met de historische gebouwde omgeving. De gevelwanden van de Hinthamerstraat vormen vrijwel in hun geheel een fraai historisch ensemble. Het gebouw heeft ook stedenbouwkundige waarde als voormalig poortgebouw dat toegang gaf tot het achterterrein van het perceel Hinthamerstraat nr.207. Daarnaast heeft het pand aanmerkelijke architectonische waarde vanwege de historische bouwmassa en de fraaie lijstgevel uit 1888. 2. Bouw- en/of kunsthistorische waarden Het pand heeft bouwhistorische waarde omdat het nog duidelijk herkenbaar is als historisch pand uit 1888, dat is gebouwd tussen twee oudere panden ter vervanging van een ouder poortgebouw. Van dit oudere gebouw is de oude gevelsteen waarschijnlijk overgenomen. Kunsthistorische waarde is ook gelegen in de neo-renaissancistische vormgeving die typisch is voor de late 19de eeuw. 3. Cultuurhistorische waarden Het gebouw heeft cultuurhistorische waarde als zijnde een voormalig poortgebouw met zijhuis behorende bij het buurpand nr.207, gebouwd in 1888 ter vervanging van een ouder pand, met een typische laat-19de-eeuwse voorgevel. Het object Hinthamerstraat tussen 207 en 209, bestaande uit een voormalig poortgebouw met woonruimte op de verdiepingen met een fraaie lijstgevel daterend uit 1888, is op basis van bovenstaande criteria beschermenswaardig als gemeentelijk monument in de gemeente ‘s-Hertogenbosch.	5

Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)

Bossche Encyclopedie |